يکبار با يکی از استادانم در مورد سوالات اصلی علم مديريت صحبت کردم. بعد تصميم گرفتم که در مورد سوالات و مسايل اساسی علم مديريت استراتژيک کنکاشی و جستاری انجام دهم که حاصل آن مطالب ذيل الذکر است. اين نوشته مقدماتی است و به عنوان يک پيش نويس برای همفکری ارايه می گردد و ارزش ديگری ندارد.

سوالات و مسايل اصلی مديريت استراتژيک چيست؟

مهم­ترين مساله مديريت استراتژيک

• الف- تعيين چيستی مهم ترين اهداف و
• ب-  ترسيم چگونگی دسترسی به مهم ترين اهداف يک سيستم­های اقتصادی اجتماعی است:

که معمولاً مهم ترين اهداف عبارتند از: بقاء، رشد و سودآوری پايدار، ايجاد مطلوبيت

به عنوان مثال

• بقاء يک سازمان غير دولتی (NGO)
• رشد يک شرکت کوچک و متوسط صنعتی
• سودآوری پايدار يک بنگاه چند مليتی
• برنده شدن يک حزب در انتخابات
• جذب سرمايه خارجی توسط يک کشور
• توسعه يافتگی يک منطقه (شامل چند کشور)
• دسترسی به اهداف هزاره کره زمين (MDG)

در علم مديريت استراتژیک:

مهم ترين اهداف يک سيستم اقتصادی و اجتماعی را اهداف راهبردی می­نامند.

مسير يا ابزار دسترسی به مهم ترين اهداف يا همان اهداف راهبردی را استراتژی می­ناميم.

برای ترسيم استراتژی بايد به سوالات زير پاسخ دهيم:

1- ذينفعان يک سيستم اقتصادی و اجتماعی کيستند و انتظارات آن­ها چيست؟

از ميان اين ذينفعان دو ذينفع بسيار مهم هستند: مشتريان و رقبا

1-1- مشتريان

• مهم ترين ارزش های قابل ارايه به مشتری چيست؟
• تفاوت ارزش قابل ارايه به مشتری و هزينه های شارژ شده به مشتری چيست؟

بر اساس تعيين ارزش قابل ارايه به مشتری، سوال ديگری رخ می دهد که مربوط به منابع و قابليت های ايجاد کننده ارزش هستند. در اينجا ذينفعان ديگر اهميت پيدا می کنند زيرا که تامين کننده منابع و قابليت های سيستم اقتصادی و اجتماعی هستند.

1-2- رقبا: چگونه بايد با رقبا رقابت کرد که به بقاء/ رشد/ سودآوری رسيد.

• روش شناخت رقبا و نيروهای رقابتی چيست؟
• روش برخورد با رقبا و نيروهای رقابتی چيست؟

در جمع بندی می توان گفت که

ما در مديريت استراتژيک با سه لايه سوال مختلف روبرو هستيم.

1- سوالات مربوط به پيشگذارد ارزش به مشتريان

2- سوالات مربوط به منابع و قابليت های ايجاد کننده ارزش

3- سوالات مربوط به نيروهای رقابتی

پس:

• اولين لايه از سؤالات به بررسی توان مطلوبيت ­آفرينی ايده ما برمی­گردد.
• دومين لايه از سؤالات به بررسی امکان و موجوديت منابع و قابليت­های پيشنياز مطلوبيت آفرينی برمی گردد.
• سومين لايه به سوالات تقسيم عوايد مطلوبيت آفرينی و تقسيم سهم مطلوبيت آفرينی باز می گردد.

جالب اين است که

• سوال لايه اول به رويکرد استراتژی اقيانوس آبی (BOS) و نوآوری ارزش برمی گردد
• سوالات لايه دوم به رويکرد منبع محور (RBV) باز می گردد
• سوالات لايه سوم به رويکرد سازمان صنعتی (I/O) باز می گردد.

هر سه اين سوالات مهم هستند و جايگزين يکديگر نيستند و بايد در زمان و مکان مناسب ارايه گردند.