🔳⭕️آیا شما گرفتار پدیده اثر هاله ای شده اید؟ از انتخاب همسر تا انتخاب رییس جمهور

وارد یک فروشگاه شده اید، یک کیف را می بنید که طراحی بسیار جالبی دارد. از جنس همان طراحی هایی که همیشه دنبالش بودید. می روید و آن را می خرید. دو روز بعد متوجه می شوید که
1- چرم به کار رفته در این کیف، اصلا با کیفیت نیست و سه ماهه خراب می شود.
2- دو فروشگاه آنورتر، همین طراحی با قیمتی به مراتب مناسب تر وجود داشت اما شما آنجا آنقدر محو طراحی کیف شده بودید که …

🌑📌تصمیمات استراتژيک در هاله ای از خطا: تصمیم گیری در مورد کیف، قضیه مهمی نیست. مشکل آنجا پیش می آید که ما در ازدواج، انتخاب شغل، انتخاب رشته دانشگاهی، انتخاب شریک کاری، انتخاب استاندار، انتخاب رییس جمهور، انتخاب بازار هدف، انتخاب پروژه سرمایه گذاری، دچار مشکلی می شویم به نامِ پدیده اثر هاله ای.

در ذهن پدیده ای وجود دارد به نام اثر هاله ای. براساس این خطا، قضاوت کننده به خاطر اینکه تحت تاثیر یکی ويژگی از یک شی یا شخص یا ایده قرار می گیرد، بررسی منطقی و عقلایی ابعاد دیگر را فراموش می کند و قضاوت نهایی را تنها براساس یک برداشت (مطلوب یا نامطلوب اولیه) ارزیابی می کند. در این حالت تاثیر ذهنیت قبلی یا نشانه های اولیه یا یک ويژگی برجسته شما را به دام می اندازد. «هاله»، چشم قضاوت کننده را بر سایر ضعف یا قوت ها می بندد.

بگذارید مثال دیگری بزنم، فرض کنید که فردی به خواستگاری شما آمده است و برای اینکه با هم بیشتر آشنا شوید قرار گذاشته اید که با هم به رستوران بروید. آن آقا به موقع سرقرار حاضر شده است. زیاد «ببخشید» می گوید، برای گارسون انعام می گذارد و هنگام نشستن شما، صندلی رستوران را برای شما با احترام عقب میکشد این یعنی وی فردی متعهد، مودب، بخشنده و معتقد به حقوق و حرمت زنان است؟ نه شما در خطای هاله ای گرفتار شدید.

🔎⭕️نگاه راهبردی:
چه می شود کرد؟ دو راهکار اصلی وجود دارد.
الف) تعلیق در تصمیم گیری. اگر دیدیم که از یک ويژگی یک شخص (کاندیدای ازدواج باشد با کاندیدای ریاست جمهوری) یا از یک ويژگی در یک شی یا ایده (رشته تحصیلی، انتخاب شغلی و یا پروژه سرمایه گذاری) خوشمان آمد، تصمیم گیری را با تاخیر/تعلیق روبرو کنیم. تجربه نشان داده است که همان تاخیر/تعلیق ساده، باعث می شود که بعد از فروکش کردن هیجانات، منطقی تر تصمیم گیری کنیم.

ب) روشن کردن اهداف قبل از دیدن و بررسی گزینه ها. آنکس که اهدافش را به روشنی تنظیم کرده است دچار هیجان نمی شود. ممکن است از گزینه ای خوشش بیاید به خاطر یک ويژگی. ولی چون مجبور است که آن گزینه را از دید تمام اهداف (ويژگی ها) بررسی کند در دام اثر هاله ای نمی افتد.
ماتریس اهداف- گزینه ها و پیامدسنجی گزینه ها (میزان دستیابی به اهداف در صورت انتخاب هر کدام از گزینه ها) کمک خوبی خواهد بود.

مجتبی لشکربلوکی، دکتری مدیریت استراتژيک